رامین مهمانپرست: نپیوستن بهFATF مشکلات را افزایش میدهد
FATF موضوعی بینالمللی است و مانند بسیاری از موضوعات دیگر، میتواند هم جنبه مثبت داشته باشد و هم میتواند جنبههای منفی را در بر بگیرد. به عنوان مثال در مباحث حقوق بشری کنوانسیونها و شوراهای مختلف تشکیل میشود و همیشه این بحث وجود دارد که اگر عضویت آن را بپذیریم، میتوانیم از یک جنبهای از آن استفادههای مثبت کنیم و از طرف دیگر ممکن است همانها با همان موضوع علیه ما اقدام کنند.
بررسی FATF مجددا در دستور کار قرار گرفته است. تصویب لوایح FATF را به سود کشور میدانید یا به ضرر آن؟
FATF موضوعی بینالمللی است و مانند بسیاری از موضوعات دیگر، میتواند هم جنبه مثبت داشته باشد و هم میتواند جنبههای منفی را در بر بگیرد. به عنوان مثال در مباحث حقوق بشری کنوانسیونها و شوراهای مختلف تشکیل میشود و همیشه این بحث وجود دارد که اگر عضویت آن را بپذیریم، میتوانیم از یک جنبهای از آن استفادههای مثبت کنیم و از طرف دیگر ممکن است همانها با همان موضوع علیه ما اقدام کنند.
این نقاط قوت و ضعف است. اگر عضویت آن را نپذیریم، ممکن است از مسائلی مصون یا محروم شویم. مانند معاهده NPT و عضویت در سازمان بینالمللی انرژی اتمی، عدهای معتقدند ورود به این معاهده خوب است. عدهای بررسی میکنند و میبینند، فعالیتهای شما صلحآمیز است. ما نمیخواهیم خلاف تعهدات عمل کنیم، بنابراین میتوانیم عضویت این سازمان را بپذیریم.
در کنار این تعهدات، باید از تسهیلات، آخرین فناوریها و مواد مورد نیاز کشور برخوردار شویم تا پیشرفت قابل ملاحظهای در بخش هستهای داشته باشیم.
عدهای معتقدند همین که عضو تشکیلات NPT شویم، همین بهانهای برای حساسیت بر فعالیتهای شما، اتهامزنی و ایجاد اهرم سیاسی برای فشار آوردن به کشور خواهد بود. بسیاری از کشورها و رژیمها مانند رژیم صهیونیستی اصلا عضویت چنین سازمانی را نپذیرفتهاند و بدون هیچ تعهدی دست به هر اقدامی میزند اما همین که جمهوری اسلامی ایران در این تشکیلات عضو شده، آنان مواردی را طرح و تلاش میکنند، ایران را تحت فشار قرار دهند. در موضوع FATF نیز ظاهر و اسم بسیار زیبا است. مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم موضوعاتی است که به آن اعتقاد داریم اما در دنیای امروز از این واژه استفادههای چندگانه میشود.
عدهای اسامی خوبی را برای این تشکیلاتها به کار میبرند اما در عمل آن را به صورتی تفسیر میکنند که برای فشار به کشورهای مستقل است. تعریف تروریسم نیز کاملا مبهم است. خود آنها گروههای تروریستی را در منطقه حمایت کرده و اطلاعات و تجهیزات در اختیار آنها میگذارند یا حتی تروریسم دولتی که دانشمندان و افراد تاثیرگذار را ترور میکند، محکوم نمیکنند. رئیس جمهور آمریکا مسئولیت ترور را برعهده میگیرد اما در اینجا تروریسم از نظر آنان محکومیتی ندارد. اگر حزبا… لبنان بخواهد از خاک خود دفاع یا مقابل تجاوزات رژیم صهیونیستی مقاومت کند، میگویند حزبا… لبنان تروریست است و باید تحریم شود. بنابراین واژهها ظاهر زیبایی دارند اما کاربردهای آنان میتواند مخرب باشد.
در این شرایط چه رویکردی به نفع کشور است؟
هیچکس در ایران از اینکه با تروریسم مقابله شده و با منابع مالی آنان برخورد شود، مخالف نیست. هیچکس در ایران از اینکه با پولشویی مقابله شود مخالف نیست. بحث سر این است که اگر این مجموعهها را بپذیریم، از مفهوم والای کلمات استفاده میشود یا به عنوان بهانه برای فشار آوردن به کشورها از جمله کشور ما استفاده میشود. بنابراین اینجا باید مسئولان تصمیم بگیرند که عضو شدن در این مجموعهها جنبههای مثبت و نقاط قوت بیشتری دارد، یا جنبههای منفی و ضعف آن غلبه دارد.
کسانی که معتقدند باید عضویت FATF را بپذیریم، میگویند اگر عضو این تشکیلات نشویم، شرایط سخت شده و نقل و انتقالات مالی سخت میشود و حساسیت درباره اشخاص حقیقی و حقوقی و حسابهای بانکی گسترش مییابد. این ادعای درستی است و نپیوستن به FATF میتواند مشکلاتی را ایجاد کند. باید ببینیم پیوستن به آن واقعا مشکلات ما را رفع میکند؟ همین که ما عضویت این تشکیلات را بپذیریم، کاری با ما نداشته و مشکلی ایجاد نخواهد شد؟ بهانهگیریها درباره حمایت از تروریسم و پولشویی متوقف خواهد شد؟ هر دو جنبه قابل بررسی است. کسانی که مسئولیت بررسی و تصمیمگیری در این خصوص را دارند، هم نکات مثبت و منفی این تصمیم را در نظر بگیرند و هم نپیوستن و خساراتی که ممکن است به بار بیاید را ببینند.
در مجموع ببینند کدام کفه برای کشور سنگینتر است. به نفع ماست که مانند فعالیتهای حقوق بشر، سازمان بینالمللی انرژی اتمی و بسیاری از کنوانسیونهای دیگر که عضو آن هستیم، به FATF بپیوندیم یا نباید عضو شویم. زمانی که در فضای بینالمللی میخواهید عضو فعال باشید، ناچارید که تبعات را بپذیرید. البته پذیرفتن یا پیوستن به این معنا نیست که آن معاهده بسیار خوب است و مطابق اهداف عالیه انسانی کار میکند، ظاهر خوب است اما گاهی همین کنوانسیونها و معاهدات، به اهرم فشاری برای کشور تبدیل میشود.
دیــدگاهها در این موضوع به تعارض میرسند اما آیا میتوان تبعات امنیتی برای FATF متصور بود؟
نظر موافقین و مخالفین هر دو صحیح است. کسانی که موافق هستند و میگویند اگر بپیوندیم مزایای اقتصادی دارد و اگر نپیوندیم خسارت دارد، درست میگویند. در مقابل کسانی که مخالف هستند، میگویند اگر بپیوندیم ممکن است همین را بهانهای برای فشار آوردن به کشور کنند و اگر نپیوندیم تعهدی نداریم نیز درست میگویند. هردو جنبههای مثبت و منفی دارند.
باید دید کدام کفه سنگینتر و باید آن را در نظر گرفت. زمانی میگویید عضو سازمان انرژی اتمی باشیم و از مزایای آن استفاده کنیم. ما عضو آن هستیم ولی نمیتوانیم از مزایای آن استفاده کنیم. به علت قدیمی بودن راکتور تهران، برای استفاده از آن به سوخت 20 درصد نیاز داشتیم و کشورهایی مانند آرژانتین آن را به ما میفروختند اما در مقطعی تصمیم سیاسی آن بود که آن را نفروشند و ما را در فشار قرار دهند. این خلاف تعهدی بود که داده بودند و کنوانسیونی که در آن عضو شده بودیم، باید این امکانات را در اختیار ما قرار میدادند، اما این کار را نکردند.
کار به جایی رسید که خودمان باید این سوخت را تولید کنیم و غنیسازی 20 درصد را انجام دادیم. آنها نیز گفتند که شما قصد ساخت سلاح هستهای دارید. گفتیم ما اصلا به دنبال آن نبودیم، اگر شما این سوخت را در اختیار ما قرار میدادید، اصلا به دنبال تولید و غنیسازی 20 درصد نمیرفتیم. FATF نیز مشابه این مسأله یا حقوق بشر است.
عضو کنوانسیون حقوق بشر میشویم و میبینیم کشورهایی مانند آمریکا موارد محکومیتهای بسیاری دارند، هیچ توجهی به قوانین نمیکنند اما کشوری که به دلیل مسائل اعتقادی یا فرهنگی خود احکامی را وضع میکند، متهم به نقض حقوق بشر میکنند، متاسفانه دنیای امروز ما دنیای بیانصافی و دنیایی است که بر مبنای اصول انسانی بنا نشده است، در غیر این صورت اگر همه راست میگفتند و صادقانه عمل میکردند، اوضاع به این صورت نبود.
هیچکس موافق پولشویی و تقویت تروریسم نیست. اینها شعارهایی است که دنیای غرب میدهد و به این بهانه سعی میکند که اهرمهای فشار خود را تقویت کند.