دکتر یاسر هشترخانی در یادداشتی درباره فرآیند صادرات کالا در بازارهای خارجی مینویسد: انجام صادرات و فروش کالا در بازارهای خارجی از ظرائف و حساسیتهای خاصی برخوردار است، که عدم توجه به آنها ممکن است سرمایهگذاریهای انسانی و مالی را در این خصوص به هدر دهد. صادرات مانند هر کار تجاري دیگر نیازمند آیندهنگری، برنامهریزی، آشنایی با روشهای علمی، تحرک لازم و جلب اعتماد خریداران خارجی است. مراحل صدور کالا را میتوان به شرح ذیل فهرست نمود:
بازاریابی
اولین و مهمترین قدم در انجام صادرات بازاریابی است؛ در واقع شناخت بازارهای خارجی و راههای نفوذ به آن که دستیابی به این شناخت از طریق مذاکره با خریداران، استفاده از اطلاعات و آمارهای رسمی، شرکت در نمایشگاههای بینالمللی، تماس با رایزنهای بازرگانی در سفارتخانهها و اتاقهای بازرگانی ولذا استعلام از مؤسسات بینالمللی و مراکزی که در این مورد خدمات ارائه می دهند امکانپذیر است. همچنین شناسائی کالاهای رقیب و کیفیت و قیمت آنها در بازار مورد نظر و استفاده از روشهای تبلیغاتی براي معرفی کالا نقش مهمی در موفقیت یک صادرکننده دارند.
صدور پروفرما (پیش فاکتور)
صادرکننده باید پروفرما یا پیش فاکتور را که حاوي مشخصات کالا و فروشنده آن است برای خریدار ارسال نماید.
تهیه و تدارك و بسته بندی
صادرکننده در این مرحله باید کالا را تهیه و مطابق با توافق به عمل آمده بستهبندی نماید.
تعیین قیمت صادراتی
صادرکننده براي تعیین قیمت کالاهاي صادراتی خود باید به کمیسیون نرخ گذاري مراجعه کند. این کمیسیون مرکب از نمایندگان وزارت بازرگانی، مرکز توسعه صادرات (سازمان توسعه تجارت فعلی)، وزارت صنایع، گمرك ایران و بانک مرکزی است..
کسب مجوز صدور از ارگانها و سازمانهای ذیربط
پس از بازاریابی صادرکننده باید مجوز صدور کالا را از وزارتخانههای صنعتی، کشاورزي و یا بازرگانی کسب نماید، اما در حال حاضر صدور اغلب کالاها نیاز به مجوز ندارد و فقط براي کالاهای خاصی مجوزهای موردی صادر میشود.
اظهار کالا به گمرک
در این مرحله کالا به گمرک حمل می شود و اظهارنامه خروجی یا صادراتی تنظیم و به گمرك ارائه میگردد. پس از ارزیابی کالا و پلمپ کردن بستهها جواز خروجی (پروانه صادراتی) اخذ میگردد.
عقد قرارداد حمل و بیمه
صادرکننده با یکی از شرکتهای معتبر حمل و نقل بینالمللی قرارداد حمل امضاء میکند و همچنین کالا را تا رسیدن به مقصد بیمه میکند.
دریافت گواهی بازرسی کالا
این گواهی که معمولاً مورد درخواست خریدار است توسط مؤسساتی که موارد توافق طرفین قرار گرفته است صادر می شود.
صدور فاکتور و اخذ گواهی مبدأ
صادرکننده در این مرحله باید فاکتور فروش کالاي خود را صادر و به تأیید اتاق بازرگانی محل برساند و اتاق بازرگانی گواهی مبدأ کالا را صادر خواهد نمود.
ارسال کالا
صادرکننده جواز خروجی را به شرکت حمل و نقل تحویل می دهد و شرکت مزبور براساس آن، بارنامه حمل صادر و کالا را از گمرک بارگیري و به مقصد حمل میکند.