حقوق تجارت چیست؟
از دیرباز، دادوستد و برقراری ارتباط با افراد مختلف جز ملزومات زندگی بشر به حساب میآمده است. با گسترش شهرها و کشورها، روابط میان افراد از حیث معاملات و دادوستد گسترش یافته و جنبهی فرامرزی به خود گرفته است. حقوق تجارت به عنوان شاخص مهم برای برقراری ارتباط میان افراد از حیث امورات و معاملاتی که انجام میدهند، یکی از مهمترین سرفصلهای حقوق است. که نهتنها تجار و بازرگانان، بلکه افراد عادی نیز با آن سروکار دارند.
در تجارت باید به این نکات توجه کرد:
- نصاب تصمیم گیری: تصمیمات با اکثریت آراء حاضرین اتخاذ میشود.
- در جلسات هیأت مدیره صورت جلسات تنظیمی باید به امضاء اکثریت مدیران حاضر برسد.
- مدیرانی که با تصمیمات اتخاذی در جلسات مخالف باشند نظر مخالفشان در صورت جلسه قید میشود و مسؤولیت کیفری و مدنی تخلفات هیأت مدیره از مدیر مخالف رفع میشود.
- حق الزحمه اعضاي هیأتمديره: حق حضور توسط مجمع عمومي عادي تعيين ميشود. حق حضور يا اجرت، متناسب با ساعات حضور اعضا در جلسهي هیأتمديره تعيين ميشود و بايد مقطوع باشد. چنانچه حق حضور به صورت مقطوع تعيين نشده باشد براي مثال درصدي از سود خالص يا قابل تقسيم شركت باشد، قابل مطالبه نخواهد بود و در اين صورت مديران مستحق اجرتالمثل هستند.
- در شركتهاي سهامي مجمع عمومي ميتواند علاوه بر اجرت مبلغي به عنوان پاداش اعضاي هیأتمديره تعيين كند.
- مبلغ حضور يا اجرت بايد مقطوع باشد و در هر حال جزو بدهيهاي شركت به اعضاي هیأتمديره خواهد بود اعم از اينكه شركت سودده باشد يا زيانبر. در صورتي كه پاداش حتماً بايد به صورت درصد يا نسبتي از سود خالص شركت باشد و پاداش نميتواند به صورت مقطوع تعيين گردد. بنابراين هیأتمديره زماني مستحق پاداش است كه شركت سود خالص داشته باشد. درصد پاداش اعضاي هیأت مديره در شركتهاي سهامي عام نبايد بيش از ۵%، سود خالص و در شركتهاي سهامي خاص، نبايد بيش از ۱۰% سود خالص باشد.
- مدیر عامل: مدیر عامل توسط اعضای هیأت مدیره انتخاب میشود و در حدود اختیاراتی که توسط هیأت مدیره به وی تفویض نموده است٬ نماینده ی شرکت محسوب میشود و از طرف شرکت حق امضا دارد. مدیر عامل میتواند غیر سهامدار باشد، میتواند بیشتر از یک نفر باشد. نیاز به تودیع سهام وثیقه ندارد و حتما باید شخص حقیقی باشد.
- حدود اختیارات مدیر عامل و مدت تصدی وی و حق الزحمه وی، توسط هیأت مدیره تعیین میشود.
- اقدامات و اعمال مدیران در مقابل اشخاص ثالث معتبر است و نمی توان به عذر عدم رعایت تشریفات مربوط به انتخاب آنها، اعمال ایشان را غیر معتبر دانست.
- مسؤولیت انفرادی یا اشتراکی مدیران: در صورت تخلف از مقررات قانونی یا اساسنامه شرکت (موضوع ماده ۱۴۲) این مسؤولیت ایجادي شود و در صورتی ایجاد میشود که ارکان سه گانه مسؤولیت یعنی وجود ضرر و فعل زیان بار و وجود رابطه ی علیت بین ضرر وارده و فعل زیان بارِ مدیران وجود داشته باشد.